Ο κύκλος συνεντεύξεων του Παρατηρητή της Παράδοσης συνεχίζεται, αυτή τη φορά με έναν άνθρωπο που γεννήθηκε και κατάγεται από τη Ροδόπη. Ολοκλήρωσε τις μουσικές σπουδές του στο Τμήμα Λαϊκής και Παραδοσιακής Μουσικής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων με ειδίκευση στο ούτι. Λίγα χρόνια αργότερα ολοκλήρωσα ολοκλήρωσε και τις μεταπτυχιακές του σπουδές στο ΜΕΤ του Πανεπιστημίου Μακεδονίας. Πλέον είναι ενεργό μέλος του μουσικού σχήματος «Θρακόμελο» ενώ ασχολείται και με την διδασκαλία. Σας καλωσορίζουμε σε ένα ακόμα κεφάλαιο του «Ποιος είναι ο Στέλιος Ματακάκης».
(Πατήστε εδώ για να δείτε το βιογραφικό του)
Κάποιες ερωτήσεις για να σε γνωρίσουμε καλύτερα
- Υπάρχει κάτι που θέλεις να κάνεις και δεν το έχεις κάνει ακόμα?
Υπάρχουν πάρα πολλά πράγματα που θα ήθελα να κάνω, όμως έχω συμβιβαστεί με το γεγονός πως δεν μπορούν να γίνουν όλα! Οπωσδήποτε έχω θέσει σε προτεραιότητα αυτά που θεωρώ ως σημαντικότερα, τόσο στην προσωπική όσο και στην επαγγελματική μου ζωή. Η διασφάλιση μιας ήρεμης και σταθερής καθημερινότητας αποτελούν την βάση μου για όλα τα μελλοντικά σχέδια με τα οποία έχω καταπιαστεί αυτό το διάστημα. Επίσης, επιδιώκω να είμαι ανοιχτός σε νέα ερεθίσματα που θα με εμπνεύσουν και θα με οδηγήσουν στο να θέσω νέους στόχους και κίνητρα.
- Σε ποια χώρα θα ήθελες να ταξιδέψεις?
Είμαι από τους τυχερούς, καθώς έχω ταξιδέψει σε αρκετές χώρες του εξωτερικού με όχημα τη μουσική. Πιστεύω πως θα έπρεπε να δίνεται η δυνατότητα σε όλους τους ανθρώπους να πραγματοποιήσουν ταξίδια σε άλλες χώρες προκειμένου να γνωρίσουν άλλες κουλτούρες, συνήθειες και ήθη. Με αυτό τον τρόπο επαναπροσεγγίζεις και αναθεωρείς όλα όσα θεωρούσες ως δεδομένα στον δικό σου μικρο – πολιτισμό. Αυτό είναι και το νόημα του ταξιδιού για εμένα. Έχω επισκευθεί αρκετές χώρες της Ευρώπης, αλλά αν έπρεπε να επιλέξω, θα ήθελα να ταξιδέψω σε χώρες της Μέσης Ανατολής και της Λατινικής Αμερικής.
- Αν μπορούσες τι θα άλλαζες στην Ελλάδα?
Προφανώς πολλά. Κυρίως στον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουμε εμείς οι ίδιοι τους εαυτούς μας, τους άλλους, αλλά και το ίδιο το κράτος μέσα από τους θεσμούς του. Ο σύγχρονος δυτικός πολιτισμός προβάλλει ως ιδανικό τον ατομικισμό, πράγμα το οποίο πιστεύω ότι είναι η πηγή πολλών λανθασμένων αντιλήψεων και συμπεριφορών σε κοινωνικό επίπεδο. Επειδή δεν είμαι ειδικός όμως, θα επέλεγα να αλλάξω πολλά στο κομμάτι της εκπαίδευσης. Η ανάπτυξη της κριτικής σκέψης των μαθητών είναι για μένα το νούμερο ένα στοίχημα που θα πρέπει να κερδηθεί, εφ’ όσον επιθυμούμε κάποια θετική αλλαγή στις μελλοντικές κοινωνίες της χώρας μας.
- Ποια είναι τα τρία πρώτα πράγματα όταν ξυπνάς?
- Ποιο είναι το τελευταίο πράγμα που κάνεις πριν κοιμηθείς?
Δεν θεωρώ πως έχω κάποια ξεχωριστή συνήθεια στην καθημερινότητά μου στην οποία θα άξιζε να αναφερθώ.
- Από πότε ξεκίνησε η ενεργή σου ενασχόληση με την παράδοση?
Δεν ξέρω αν μπορώ να το οριοθετήσω. Μεγάλωσα σε μία οικογένεια που είχε μεγάλη αγάπη για την παραδοσιακή μουσική και τον χορό. Επομένως, τα μουσικά και χορευτικά ερεθίσματα τα έλαβα από πολύ μικρή ηλικία. Η ενασχόλησή μου με την μουσική ήρθε με πολύ φυσικό τρόπο, περίπου στην ηλικία των 12, οπότε και ήρθα σε επαφή με τη γκάιντα και τα παραδοσιακά κρουστά. Έκτοτε, και παρά το γεγονός ότι αντιμετώπισα αρκετές δυσκολίες σε πολλά επίπεδα, συνεχίζω να έχω την ίδια αγάπη και το ίδιο πάθος για τα θρακιώτικα ακούσματα. Η επαγγελματική μου πορεία ξεκίνησε στην ηλικία των 16 και από τότε μέχρι σήμερα έχω πάρει αμέτρητες εμπειρίες από πανηγύρια, γάμους, χορευτικές εκδηλώσεις, φεστιβάλ, κλπ. Επίσης, είχα την τιμή από νωρίς να συνεργαστώ με κορυφαίους μουσικούς της παραδοσιακής μουσικής, και αυτό έπαιξε σημαντικό ρόλο στην μουσική μου εξέλιξη.
- Τι σε οδήγησε να ασχοληθείς με την παράδοση?
Καθοριστικό γεγονός για εμένα υπήρξε η βιωματική σχέση με το χωριό του πατέρα μου, το Αρσάκειο του Νομού Ροδόπης, το οποίο και αποτέλεσε το σκηνικό των παιδικών μου χρόνων. Επισκεπτόμασταν τον παππού και τη γιαγιά κάθε Σαββατοκύριακο, και εκτός από την πολλή αγάπη που πήρα από τους ανθρώπους αυτούς, είχα την ευκαιρία να εκτεθώ στον απόηχο ενός κόσμου που έχει χαθεί πια: ο κόσμος των παλιών παραδοσιακών κοινωνιών της υπαίθρου της Θράκης. Εντός του οποίου η γκάιντα είχε πρωταγωνιστικό ρόλο και, λίγο έως πολύ, λειτούργησε ως όργανο – σύμβολο του κόσμου αυτού. Είναι ακριβώς αυτός ο κόσμος που γνώρισα με βιωματικό τρόπο και ακόμα και σήμερα με συγκινεί και καθορίζει τα βήματά μου στον καλλιτεχνικό χώρο. Οι μουσικές σπουδές που ακολούθησα στο Τμήμα Λαϊκής και Παραδοσιακής Μουσικής στην Άρτα, και αργότερα οι μεταπτυχιακές μου σπουδές στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών, μου έδωσαν την ευκαιρία να γνωρίσω σε μεγαλύτερο βάθος πολλές πτυχές της παράδοσής μας και να κατανοήσω τους τρόπους με τους οποίους αυτή λειτουργεί και διδάσκεται.
8. Ποιον συνάδελφό σου σέβεσαι πάρα πολύ?
Όλα αυτά τα χρόνια είχα την τύχη και την χαρά να γνωρίσω πολλούς ανθρώπους τους οποίους θαύμαζα από μικρός. Είναι σπουδαία η στιγμή για έναν νέο μουσικό να μοιράζεται το πάλκο με αυτούς που θεωρεί ως ινδάλματα του και που του έχουν διαμορφώσει, άθελά τους, τον μουσικό του χαρακτήρα. Τον τελευταίο καιρό, βέβαια, βρίσκομαι και στην άλλη, εξίσου σημαντική θέση, να μοιράζομαι το πάλκο με μαθητές μου, με ανθρώπους που μου χάρισαν την εμπιστοσύνη τους και ανέλαβα να τους καθοδηγήσω στους δρόμους της παραδοσιακής μουσικής. Είτε πρόκειται για παλιότερους, είτε για νεότερους μουσικούς θα ήταν λάθος μου να αναφερθώ σε κάποιους ονομαστικά, γιατί σίγουρα θα παραλείψω αρκετούς. Ευτυχώς είμαστε πολλοί! Το σημαντικό είναι πως όλοι μας επηρεαζόμαστε από τους άλλους και όλοι μαζί συνδιαμορφώνουμε το μουσικό τοπίο της σύγχρονης παραδοσιακής μουσικής, αυτό που αύριο θα αποτελεί την παράδοση των επόμενων γενεών. Επομένως, είμαστε όλοι συνυπεύθυνοι στο να καταστήσουμε έναν κόσμο που θα διέπεται, όχι μόνο από ωραίες μουσικές, αλλά και από ήθη και συμπεριφορές που θα αποτελέσουν πρότυπα στο μέλλον. Αξίζει, τέλος, να αναφέρω πως ξεχωριστή θέση έχουν οι παλαιοί γκαϊντατζήδες του Έβρου, πολλούς από τους οποίους πρόλαβα εν ζωή και έπαιξα μαζί τους. Για εμένα θα αποτελούν πάντα τους μεγαλύτερους δασκάλους μου.
9. Με ποια πρότζεκτ έχεις πιαστεί αυτή τη στιγμή?
10. Ποια είναι τα σχέδιά σου για το μέλλον σχετικά με το αντικείμενό σου?
Όλη αυτή η πρωτόγνωρη κατάσταση που βιώνουμε με τις συνέπειες της πανδημίας, εκτός των άλλων τεράστιων αλλαγών, έβαλε φρένο και στα περισσότερα από τα μελλοντικά μου σχέδια. Πολλά από όσα είχα προγραμματίσει ακυρώθηκαν, ενώ στον πάγο μπήκαν όλα όσα σχεδιάζω για το μέλλον. Είναι μια περίεργη συνθήκη, από την οποία θεωρώ πως η ανθρωπότητα θα βγει αλλαγμένη. Όταν με το καλό αρχίσουμε να αποκτούμε έναν βηματισμό και δεδομένων των συνθηκών, θα χρειαστεί να αναδιαμορφώσω τις όποιες μελλοντικές μου κινήσεις. Προτεραιότητα για εμένα αποτελεί η συνέχιση της ακαδημαϊκής μου πορείας αλλά και μια επόμενη δισκογραφική δουλειά, καθώς και άλλες εκδόσεις, με το Μουσικό Σχήμα Θρακόμελο. Με τα παιδιά έχουμε πολύ ωραίες ιδέες και, χάρη στους εξαιρετικούς συνεργάτες μας μπορούν να υλοποιηθούν με τεχνική και στιλιστική αρτιότητα. Προς το παρόν θα πρέπει να κάνουμε υπομονή, αν και οι συζητήσεις και οι φρέσκιες ιδέες δεν σταματούν ποτέ!
10+1 Τι θα συμβούλευες κάποιον που ξεκινάει τώρα την ενασχόλησή του με την παράδοση?
Από τη θέση του καθηγητή παραδοσιακής μουσικής έχω συχνά την ευκαιρία να συμβουλεύω τους μαθητές μου σε ζητήματα που αφορούν στην παράδοση. Συχνά τους λέω πως η παράδοση είναι μια πόρτα που αν την ανοίξεις σε οδηγεί σε έναν τόσο οικείο, αλλά ταυτόχρονα και τόσο καινούργιο κόσμο. Για να ανοίξει η πόρτα αυτή όμως, απαιτούνται να κατάλληλα εργαλεία, τα οποία κάθε φορά διαφέρουν ανάλογα με την ιδιότητα του κάθε ένα. Το βασικότερο από όλα αυτά πιστεύω πως είναι η έμφυτη τάση του ανθρώπου να εξερευνά τον γύρω κόσμο του θέτοντας συνεχώς ένα “γιατί”. Αυτό ακριβώς αποτελεί και την βάση όλων των επιστημών, η ανάγκη να εξηγήσουμε και να ερμηνεύσουμε τον κόσμο από τον οποίο περιβαλλόμαστε. Έχοντας διαρκώς στο νου τους αυτό το ερώτημα, θα καταφέρουν να αποκτήσουν απαντήσεις για όλα όσα τους απασχολούν, ενώ ταυτόχρονα η ίδια η παράδοση θα εμπλουτίζεται από περισσότερες προσεγγίσεις. Ενδεχομένως, να μην γίνουν πιο ευτυχισμένοι, όμως σίγουρα θα γίνουν σοφότεροι, καταφέρνοντας να αποστάξουν τα διαχρονικά ζητήματα με τα οποία έχει ασχοληθεί και αναδείξει η παράδοσή μας και να τα εντάξουν στο σύγχρονο κόσμο, εντός ενός καινούργιου πλαισίου. Για εμένα αυτό αποτελεί το στοίχημα της επόμενης γενιάς.
Σας ευχαριστώ θερμά
Εκ της ομάδας συντακτών του Παρατηρητή της Παράδοσης ευχαριστούμε θερμά τον Στέλιο Ματακάκη που μας παραχώρησε την συνέντευξη, πιστεύουμε ότι οι φίλοι της σελίδας μας θα εκτιμήσουν την συνέντευξη αυτή. Του ευχόμαστε ο Θεός να του δίνει, υπομονή, επιμονή και καλή επιτυχία.
