Η ΓΚΑΪΝΤΑ στη ΣΚΟΠΙΑ ΦΛΩΡΙΝΑΣ

Όργανο σχεδόν απόλυτα εξαφανισμένο σήμερα από τη Δυτική Μακεδονία, η γκάιντα (μαζί με το ζουρνά και τη φλογέρα) ήταν παλαιότερα ένα από τα πιο διαδεδομένα μουσικά όργανα στον βορειολλαδικό, αλλά και στο νησιωτικό ελλαδικό χώρο (ως τσαμπούνα, ασκός). Τα λιγοστά, αλλά γνήσια ηχητικά ντοκουμέντα που διασώζονται μαρτυρούν τον ήχο της φλωρινιώτικης και εδεσσαϊκής γκάιντας (στους νομούς Κοζάνης, Καστοριάς και Γρεβενών το όργανο είχε εκλείψει από πολύ παλαιότερα, χωρίς να διασωθούν ανάλογα ντοκουμέντα).

Ονομαστός γκαϊτατζής της Φλώρινας ήταν ο Χρήστος Ντίνης (1902 – 1992), καταγόμενος από το χωριό Σκοπιά, ένας από τους τελευταίους γκαϊτατζήδες του νομού. Πέρα από οργανοπαίχτης ήταν και οργανοποιός καθώς κατασκεύαζε γκάιντες, καβάλια (είδος φλογέρας), ακόμη και κλαρίνα! Ασχολούνταν επίσης και με την ποίηση, έγραφε κυρίως σατιρικά ποιήματα αλλά ήταν και ερασιτέχνης σκιτσογράφος. Για χρόνια συνόδευε ως μουσικός το χορευτικό συγκρότημα του «Αριστοτέλη» Φλώρινας.

Ηχητικό ντοκουμέντο, όπου με τη γκάιντά του ο Χρ. Ντίνης παίζει έναν οργανικό σκοπό στο ρυθμό του τοπικού χορού «πουστσένο»:

https://youtu.be/kZCpTaCq4Zg

Η Σκοπιά (ως το 1928 Άνω Νεβόλιανη) είναι από τα χωριά που μέχρι και σήμερα διατηρούν μέρος της παλαιάς παράδοσης της Φλώρινας, καθώς και παλιές, τοπικές μελωδίες και τραγούδια της περιοχής. Ένα ιδιαίτερα δημοφιλές τραγούδι στη Σκοπιά είναι το περίφημο τραγούδι της αγάπης «Να τούμπα Τούρτσι», δηλ. «Στην τούμπα Τούρκοι».

Αξιοσημείωτη είναι η ύπαρξη της λέξης «τούμπα», πρώιμο αντιδάνειο από τη λατινική γλώσσα, η οποία το είχε δανειστεί από την αρχαία ελληνική λέξη «τύμβος». Εξακολουθεί να σημαίνει «υπερυψωμένο έδαφος, μικρό ύψωμα από συσσώρευση χώματος».

Το τραγούδι «Να τούμπα τούρτσι» μπορείτε να το ακούσετε εδώ:

https://youtu.be/u9k4G9y8i0s