ΑΛΛΟ «ΑΡΠΑΧΤΕΣ» ΚΑΙ ΑΛΛΟ ΠΑΝΥΓΗΡΙΑ

Με αφορμή την “επανεκκίνηση” των πολιτιστικών εκδηλώσεων στο χώρο της παράδοσης, θα ήθελα και εγώ εκ της ομάδας συντακτών του Παρατηρητή της Παράδοσης να αναφερθώ σε μια προσωπική εμπειρία που είχα πριν από περίπου 5 χρόνια.

Μιλούσα με έναν συνάδελφο και του λέω: «Άντε να έρθει το καλοκαίρι να ξεκινήσουν τα πανηγύρια». Ξαφνικά δέχομαι μια επίθεση από τον συνάδελφο. Δεν θυμάμαι πια τις ακριβείς κουβέντες του, αλλά θεωρούσε τα πανηγύρια κατώτερης κατηγορίας διασκέδαση και γενικά μιλούσε πολύ υποτιμητικά για αυτά. Εγώ κατάφερα να συγκρατήσω τον εκνευρισμό μου και να μην τον βρίσω. Αντ΄ αυτού, τον ρώτησα γιατί θεωρούσε υποτιμητικό και αρνητικό κανείς να χορεύει. «Μα δεν είναι κακό να χορεύει κανείς» μου απαντά. Συνεχίζω λοιπόν την διερεύνηση της απέχθειας του για τα πανηγύρια και τον ρωτώ «Που είναι το κακό να ακούει κανείς παραδοσιακή μουσική;» «Μα δεν είναι κακό να ακούει κανείς παραδοσιακή μουσική» μου απαντά. «Ε τότε ρε φίλε γιατί δεν σου αρέσουν τα πανηγύρια; Εγώ όταν πάω ακούω καλή και ποιοτική παραδοσιακή μουσική και χορεύω ασταμάτητα 3 με 4 ώρες τουλάχιστον». «Μα χορεύεις στα πανηγύρια;» με ρωτάει με ένα βλέμμα όλο απορία. «Ε που αλλού θα χόρευα παραδοσιακά;». Τότε λοιπόν άρχισε να μου περιγράφει την εξής εικόνα για τα πανηγύρια: «Τα πανηγύρια είναι αρπαχτές μου λέει, πάνε 3 -4 τύποι, βάζουν και μια κοπέλα “από φωνή κορμάρα” και κάνουν βόλτα τα χωριά, στραβά κουτσά παίζουν κάτι, στραβά κουτσά τραγουδάει κάτι η κοπέλα και οι όλοι, μουσικοί και καλεσμένοι από κάτω, γίνονται “λιάρδα” από το μεθύσι πίνοντας το τζάμπα ή φτηνό κρασί που δίνουν, εξάλλου για αυτό πάνε, για να πιούνε. Σαν ένα Γ΄ ή Δ΄ κατηγορίας “μπουζουξίδικο” που έχει ατάλαντους μουσικούς και παίζουν και 3 παραδοσιακά τραγούδια, όλα τα υπόλοιπα σκυλάδικα και τάχα είναι παραδοσιακό πανηγύρι. Αυτή την εικόνα έχω από τα πανηγύρια».

Τότε λοιπόν του εξήγησα ότι «Στα παραδοσιακά πανηγύρια, εκεί που έχω πάει εγώ τουλάχιστον, αλλά και εκεί που έχουν πάει φίλοι μου και μου περιέγραψαν τις εμπειρίες τους, η συμμετοχή ενός μουσικού εκεί είναι σαν να δίνει εξετάσεις, για αυτό και οι μουσικοί δεν πίνουν πριν παίξουν, θα φάνε κάτι ελαφρύ και οι πιο έμπειροι και μεγαλύτεροι (που έδωσαν πολλές εξετάσεις και δεν τους προκαλεί άγχος πια) ίσως πιούνε ένα ποτηράκι (κυριολεκτικά ΕΝΑ ποτηράκι). Οι μουσικοί αντιμετωπίζουν σοβαρά αυτό που κάνουν και θέλουν να δώσουν τον καλύτερο τους εαυτό. Οι καλεσμένοι δεν συμμετέχουν για το φαγητό ή για να μεθύσουν. Βέβαια πάντα θα υπάρχουν 2-3 σε κάποιο πανηγύρι που θα πιούνε και θα ξεφύγει η κατάσταση, αλλά αυτοί είναι η εξαίρεση, οι δακτυλοδεικτούμενοι «να αυτοί παραλίγο να μας χαλάσουν το γλέντι» έτσι τους αντιμετωπίζουν. Το φαγητό ενδεχόμενος να μην είναι συγκρίσιμο με ενός εστιατορίου, ούτε το κρασί, αλλά ο κάθε σύλλογος που οργανώνει την εκδήλωση προσπαθεί να κρατήσει χαμηλό το κόστος. Εξάλλου το φαγητό δεν είναι το πρωτεύον, σημασία έχει να συναντηθούμε με γνωστούς και φίλους και να χορέψουμε. Συνήθως υπάρχει και ένα μικρό πρωτόκολλό, ποια είδη τραγουδιών θα παιχτούν πρώτα, πχ πρώτα τα λίγο πιο ήρεμα μετά τα πιο ζωηρά και αρκετά αργά μπορεί να ικανοποιήσουν και παραγγελίες. Όταν το γλέντι απογειώνεται πλέον υπάρχει κάτι αρχέγονο το οποίο νοιώθουμε. Χορευτές και μουσικοί γινόμαστε ένα. Αυτό γίνεται όμως μετά από πολλές ώρες χορό και εννοείται χωρίς πολύ αλκοόλ, γιατί δεν μπορείς να είσαι ντίρλα και να χορεύεις 4 ώρες ασταμάτητα. Άρα τα γκαρσόνια τρέχουν κυρίως για να φέρουν νερό, όλα τα άλλα αναψυκτικά μπίρες κρασιά κλπ έρχονται δεύτερα». Μετά του έβαλα να ακούσει την μουσική που ακούω στα πανηγύρια και παραδέχτηκε ότι «Αυτοί οι τύποι παίζουν καλή μουσική ρε συ, όχι, εγώ έχω εντελώς διαφορετική εικόνα από τα πανηγύρια, αυτό που μου περιγράφεις είναι ο ορισμός της παράδοσης, δεν είναι πανηγύρι».

Δεν είναι τυχαία εξάλλου ότι η UNESCO ασχολείται πλέον με πανηγύρια και τα θεωρεί πολιτιστική κληρονομιά της Ανθρωπότητας (Σύμβαση UNESCO 2003) και όχι αρπαχτές.

Γράφω αυτό το άρθρο όχι για να το διαβάσουν οι φίλοι της παράδοσης, διότι η περιγραφή που έκανα πιο πάνω θα μπορούσε να την κάνει οποιοσδήποτε αγαπά την παράδοση από οποιαδήποτε γωνιά της χώρας. Τα γράφω αυτά για να τα διαβάσουν αυτοί που δεν ασχολούνται με την παράδοση για να καταλάβουν τι σημαίνει παράδοση, τι σημαίνει παραδοσιακό πανηγύρι και τι σημαίνει μουσικοί που σέβονται τους ακροατές τους και αγαπάνε αυτό που κάνουν. Είπε μια φορά ένας πόντιος φίλος μουσικός «Το πανηγύρι ανδρώνει τον μουσικό» προσέξτε πόσο σημαντικό θεωρεί το πανηγύρι, μια διαδικασία από την οποία πρέπει να περάσει ένας παραδοσιακός μουσικός για να ωριμάσει, όχι μια ευκαιρία να βγάλει ξεκούραστα 5 φράγκα κοροϊδεύοντας τους ακροατές.

Κάποιες σκέψεις από την ομάδα συντακτών του Παρατηρητή της Παράδοσης, ελπίζουμε αυτό να το διαβάσουν μερικοί και να ξανασκεφτούν την ευκολία με την οποία απαγορεύουν πράγματα ιερά για την χώρα μας. Αλλά ακόμα και αν δεν πειστούν οι αρμόδιοι, τουλάχιστον να εκφράζονται για τις εκδηλώσεις αυτές με τον πρέποντα σεβασμό.